υπογράψτε το ψήφισμα

ΠΛΑΙΣΙΟ

Άμεση επίθεση στο άσυλο: Η άνευ προηγουμένου ποινικοποίηση ενός πατέρα

Έπειτα από ναυάγιο, επιζών αντιμετωπίζει ποινή μεγαλύτερη των 230 ετών με την κατηγορία ότι «οδηγούσε την βάρκα» και πατέρας κατηγορείται για τον θάνατο του εξάχρονου παιδιού του


"Αυτή είναι η πρώτη περίπτωση ποινικοποίησης μέλους οικογένειας για τον κίνδυνο στον οποίο θέτει τα παιδιά του, προκειμένου να έρθει εδώ και να ζητήσει άσυλο. Αν [οι αιτούντες άσυλο] γνωρίζουν ότι με το να μπεις σε μια βάρκα με την οικογένειά σου, θα κατηγορηθείς ποινικά επειδή τα έθεσες σε κίνδυνο, τότε δημιουργούμε περισσότερα εμπόδια για να φτάσουν οι άνθρωποι εδώ". - Δημήτρης Χούλης, δικηγόρος των N. & Χασάν

Το πρωί της επομένης του ναυαγίου, παρά το γεγονός ότι ήταν συντετριμμένος από τον θάνατο του μοναχογιού του και τον δικό του παρ' ολίγον πνιγμό, ο 25χρονος Ν. συνελήφθη. Προφυλακίστηκε και του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για "έκθεση σε κίνδυνο της ζωής του παιδιού του" - επειδή είχε θέσει το παιδί του σε κίνδυνο με αποτέλεσμα τον θάνατο διασχίζοντας τη θάλασσα. Για το γεγονός αυτό, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και δέκα έτη.

Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα και την Ευρώπη που αιτών άσυλο κατηγορείται για τον θάνατο του παιδιού του προσπαθώντας να διαφύγει, σηματοδοτώντας μία ακόμη κλιμάκωση της ποινικοποίησης. Οι κατηγορίες δεν είναι μόνο σκληρές και κυνικές, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ασφαλείς δίοδοι, αλλά αποτελούν de facto ποινικοποίηση οποιασδήποτε προσπάθειας διαφυγής. Στο πλαίσιο του κλιμακούμενου κλεισίματος των συνόρων της Ε.Ε., όσοι θέλουν να φτάσουν στην Ευρώπη πρέπει αναπόφευκτα να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους και τη ζωή των οικογενειών τους σε όλο και πιο επικίνδυνα για τη ζωή ταξίδια. Δεν έχουν άλλη επιλογή. Η απόφαση για την ποινικοποίηση του Ν. δημιουργεί επομένως ένα επικίνδυνο προηγούμενο.

Βασίλης Κερασιώτης, δικηγόρος και διευθυντής της HIAS Ελλάδας: "Σε άλλες περιπτώσεις ναυαγίων που συνέβησαν από το 2015, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν ως αποτέλεσμα θανάτους, δεν είδαμε ποτέ να ασκούνται ποινικές διώξεις σε αιτούντες άσυλο κατά την είσοδό τους στη χώρα. (...) Έχουμε γίνουμε μάρτυρες τέτοιων κατηγοριών που έχουν ασκηθεί για τους ίδιους λόγους σε καταυλισμούς προσφύγων στη χώρα στο παρελθόν, αλλά ποτέ πριν σε σημείο εισόδου. Έτσι, αυτό σηματοδοτεί ξεκάθαρα μια αλλαγή προσέγγισης".


Josie Naughton, Choose Love: "Είναι εξωφρενικό να τιμωρείται ένας πατέρας που θρηνεί επειδή αναζητούσε ασφάλεια για τον ίδιο και το παιδί του. Η ποινικοποίηση ανθρώπων που αναζητούν ασφάλεια και προστασία δείχνει την αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βρει λύση στις μη ασφαλείς μεταναστευτικές διόδους που ανάγκασαν χιλιάδες ανθρώπους να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για να ζητήσουν προστασία".


Καταπολέμηση της μετανάστευσης: Η συστηματική ποινικοποίηση της οδήγησης λέμβων

Δημήτρης Χούλης, δικηγόρος των Χασάν και Ν.: "Στην Ελλάδα του 2020, όταν έχουμε την πολιτική των συστηματικών επαναπροωθήσεων, τίθεται ένα ακόμη εμπόδιο για τους αιτούντες άσυλο: ακόμη και αν καταφέρετε να έρθετε εδώ, θα σας τιμωρήσουμε."


Η περίπτωση του Χασάν δεν είναι μεμονωμένο περίστατικό, αλλά ενδεικτική της συστηματικής ποινικοποίησης της "οδήγησης λέμβων" στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. με το πρόσχημα της "καταπολέμησης του λαθρεμπορίου". Όπως έχουν καταγράψει διάφορες ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η απαγγελία τέτοιων κατηγοριών γίνεται συστηματικά σε πολλά παράκτια κράτη της Ε.Ε.


Άνθρωποι συλλαμβάνονται επειδή κρατούσαν το τιμόνι για να κατευθύνουν το σκάφος, επειδή επικοινώνησαν με την ακτοφυλακή, κρατούσαν την πυξίδα ή απλώς επειδή μιλούν αγγλικά. Συχνά, οι συλλήψεις γίνονται αυθαίρετα. Οι δίκες που ακολουθούν παραβλέπουν τα βασικά νομικά πρότυπα και οι ποινές είναι αυστηρές (στην Ελλάδα, η "υποβοήθηση παράνομης εισόδου" ενίοτε τιμωρείται αυστηρότερα από τον φόνο). Έχοντας συλληφθεί αμέσως κατά την άφιξή τους, οι περισσότεροι κλείνονται στη φυλακή περνώντας απαρατήρητοι, δίχως να ακούσει ποτέ κανείς για αυτούς. Και φυσικά χωρίς καμία πρόσβαση σε υποστήριξη από τον έξω κόσμο.


Στο επίκεντρο της δημόσιας προσοχής και κατακραυγής βρίσκεται συχνά η ποινικοποίηση Ευρωπαίων ακτιβιστών και πολιτών που δρουν ως διασώστες στη θάλασσα, όπως η Καρόλα Ρακέτε. Ενώ λαμβάνουν μεγάλη υποστήριξη όταν γίνονται στόχος ποινικοποίησης, η καθημερινή πρακτική της φυλάκισης μη Ευρωπαίων που αντιμετωπίζουν τις ίδιες ακριβώς κατηγορίες περνά σχεδόν απαρατήρητη. Ωστόσο, αποτελούν την πλειονότητα όσων φυλακίζονται με την κατηγορία της "υποβοήθησης παράνομης εισόδου".


Η Ιταλία έχει συλλάβει χιλιάδες άτομα που σχετίζονται με την οδήγηση μεταναστευτικών λέμβων ή σκαφών στη Μεσόγειο Θάλασσα την τελευταία δεκαετία. Στην Ελλάδα, άνθρωποι που φυλακίστηκαν με την κατηγορία της "υποβοήθησης παράνομης εισόδου" αποτελούσαν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα κρατουμένων το 2019. Οι δίκες τους διαρκούν κατά μέσο όρο 30 λεπτά περίπου, με τον μέσο όρο των ποινών να φτάνουν τα 44 έτη.


Άλλες υποθέσεις:


--> Διαβάστε περισσότερα εδώ σχετικά με τη συστηματική ποινικοποίηση της οδήγησης σκαφών στην Ελλάδα (στα αγγλικά): "Incarcerating the Marginalized - The Fight Against Alleged Smugglers on the Greek Hotspot Islands"

--> Διαβάστε περισσότερα εδώ σχετικά με τη συστηματική ποινικοποίηση της οδήγησης σκαφών στην Ιταλία (στα αγγλικά): "From Sea to Prison - The Criminalization of Boat Drivers in Italy"


Τόσο η ποινικοποίηση του πατέρα όσο και η συστηματική ποινικοποίηση όσων οδηγούν λέμβους γίνονται με δόλιο τρόπο με το πρόσχημα της προστασίας των ίδιων των ανθρώπων που στην πραγματικότητα θέλουν να αποτρέψουν.


Η Ε.Ε. και ο Ο.Η.Ε. ισχυρίζονται ότι η σύλληψη των οδηγών σκαφών είναι μέσο για την πάταξη των "αδίστακτων δικτύων λαθρεμπορίου" προκειμένου να αποφευχθούν οι θάνατοι στη θάλασσα. Περιττό να αναφέρουμε ότι η πρόληψη των θανάτων στη θάλασσα έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί στόχο της ευρωπαϊκής πολιτικής, αν υπήρξε ποτέ. Η Ε.Ε. έχει σταματήσει να διασώζει ανθρώπους που κινδυνεύουν στη θάλασσα, έχει τιμωρήσει όσους το κάνουν και έχει προκαλέσει η ίδια περιστατικά κινδύνου. Υπάρχουν άλλοι τρόποι πρόληψης θανάτων στη θάλασσα από τη χρησιμοποίηση των υποτιθέμενων υπευθύνων ως αποδιοπομπαίων τράγων έπειτα από τραγωδίες. Το γεγονός ότι ακόμη και πρόσφυγες συλλαμβάνονται συστηματικά και φυλακίζονται για χρόνια δείχνει πολύ καθαρά τι πραγματικά προσπαθούν να καταπολεμήσουν: και αυτό δεν είναι ούτε οι θανάτοι στη θάλασσα, ούτε η χρήση βίας κατά των ανθρώπων που μετακινούνται, ούτε η εκμετάλλευσή τους, αλλά η άφιξή τους.


Με αυτόν τον τρόπο, άνθρωποι που το κάνουν για το κέρδος, ψαράδες, διασώστες στη θάλασσα και πρόσφυγες γίνονται όλοι στόχος του πολέμου της Ευρώπης ενάντια στη μετανάστευση και των επακόλουθων πολιτικών ποινικοποίησης.


#TheProblemIsTheBorder #FightCriminalization